Methøgt íløgu- og fíggjarvirksemi uttanlands

Síðani 2005 eru inntøkurnar av íløgu- og fíggjarvirksemi uttanlands vaksnar við 80%, og útreiðslurnar eru hækkaðar við 139%. ??rslitið er eitt netto hall upp á 89 mió. kr. mótvegis útlondum. Í 2005 var úrslitið eitt netto avlop upp á 60 mió. kr.

Inntøkuvøksturin frá 2005 til 2012 var 80%, og tað sæst,at størsti parturin av hesum vøkstri var í tíðarskeiðnum 2005 ??? 2007. Vøksturin var 59%, og frá 2007 til 2012 var vøksturin einans 13%. ??treiðslurnar í hesum sama tíðarskeiði 2005 til 2012 hækkaðu 139%. Gongdin hesi árini var sera nógv ávirkað av fíggjarkreppuni - serliga í 2008 og 2009. Hallið í 2009 var 673 mió. kr.   

Myndin omanfyri vísir eisini, at íleggjarar mistu nógvan pening í 2008 og 2009. Inntøkurnar lækkaðu úr 624 mió. kr. í 2007 til 110 mió. kr. í 2009, ein minking upp á 82%. Tað vóru serliga inntøkurnar frá beinleiðis íløgum, sum minkaðu, tvs. tap sum stavaðu frá kapitalpørtum í útlondum. Í 2012 vóru útreiðslurnar aftur á sama støði sum í tíðarskeiðnum 2008 og 2009. Meginparturin av hesari útreiðslu var rentukostnaður frá øðrum íløgum, tvs. útgoldin lánsbrævarenta til íleggjarar, og so vóru tað lán, trygdir o.a. hjá vinnulívinum og peningastovnunum, umframt realkreditrenta fyri sethúsalán.

Beinleiðis íløgur eru fyrst og fremst ein strategisk vinnulig íløga, har endamálið er at ognað sær kapitalpartar í øðrum felagi. Í 2012 var vinningurin av hesi íløgu 215 mió. kr., og var hann allur verandi í teimum útlendsku feløgunum. ??tlendskir íleggjarar, sum eiga kapitalpartar í føroyskum vinnulívi, høvdu ein vinning upp á 34 mió. kr. Av hesum vóru 10 mió. kr. fluttar, sum vinningsbýti til eigararnar uttanlands, og restin 25 mió. kr var re-investera í føroysku feløgunum.

Gongdin í virðisbrøvunum hevur verið sera góð í 2012. Íløgur í virðisbrøv hava givið føroyskum húsarhaldum ella einstaklingum knappar 5 mió. kr. í vinningi. Hjá vinnufyritøkum var vinningurin frá partabrøvum 21 mió. kr. og fyri útlendsk lánsbrøv var rentuvinningurin 273 mió. kr. Virðisbrøv er felagsheiti fyri partabrøv, lánsbrøv, íløguprógv og onnur fíggjaramboð. ??tlendskar vinnufyritøkur og einstaklingar, sum hava gjørt íløgur í føroysk virðisbrøv, fingu eitt avkast upp á 1,4 mió. kr. fyri íløguna.

Her skal viðmerkjast, at landskassans lánsbrøv eru at finna undir aðrar íløgur, so avkastið hjá útlendsku íleggjarum er størri enn omanfyri nevndu upphædd. Samlaðu inntøkurnar frá íløgum í virðisbrøv vóru 299 mió. kr. (vinnufyritøkur 294 mió. kr. og einstaklingar 5 mió. kr.), og samlaðu útreiðslurnar vóru bert 1,4 mió. kr.

Sum myndirnar omanfyri vísa, eru partabrøvini í útlondum hækkaði nógv síðani 2009, tá ið fíggjarkreppan var upp á tað harðasta. Samstundis var kursurin á lánsbrøvum - serliga statslánsbrøvum - sera høgur í mun til, hvat hann er í dag. Tá ið virðið á partabrøvunum var í botni, var eftirspurningurin eftir 5 ??? 10 ára lánsbrøvum við høgum kursi og fastari rentu sera stórur. Hesin áhugi minkaði so hvørt, sum kursurin á partabrøvunum fór at hækka aftur.

Aðrar íløgur er eisini partur av íløgu- og fíggjarvirkseminum. Hetta er renta av inn- og útlánum, vøru- og tænastukredittum, ábyrgdarpeningur og fíggjarlig leasing, og er skift millum landskassan, vinnufyritøkur og húsarhaldini.

Hallið á øðrum íløgum nærkast støðuni í 2009, tá ið hallið var 660 mió. kr. Samlaðu inntøkurnar í 2012 vóru 191 mió. kr., og samlaðu útreiðslurnar vóru 758 mió. kr. Samanborið við 2005 er hetta ein vøkstur upp á ávikavist 155% og 169%. Javnin vísir eitt hall upp á 568 mió. kr.

Av samlaðu útreiðslunum í 2012 vóru 123 mió. kr. rentukostnaður, sum landið lat í vinningi til útlendingar, ið áttu føroysk lánsbrøv. Landið fekk hinvegin 6 mió. kr. í rentuvinningi av sínum útlendsku lánsbrøvum.

Føroyskar vinnufyritøkur fingu 104 mió. kr. í 2012 í rentu av innistandandi peningi í útlondum, og  einstaklingar fingu ein rentuvinning upp á 71 mió. kr. Hinvegin fingu útlendingar, ið eiga pening í føroysku bankunum ein rentuvinning upp á 4 mió. kr. 

Tá ið tað snýr seg um lán, ábyrgdarpening og fíggjarliga leasing til egnar kapitalpartar í útlondum, høvdu føroyskar vinnufyritøkur ein rentuvinning upp á 9 mió. kr., og rentukostnaðurin var á leið 8 mió. kr.

Afturat hesum komu so lán, ábyrgdarpeningur og fíggjarlig leasing til og úr útlondum annars ??? t.e. søla/keyp upp á avbetaling. Her vóru rentuinntøkurnar bert 40.000 kr., og rentukostnaðurin var 503 mió. kr. hjá vinnufyritøkum. Hetta vóru í stóran mun útreiðslur frá kredittum og trygdum í samband við útflutning/innflutning av vørum og tænastum. ??treiðslan hjá einstaklingum ella húsarhaldum uttanlands er renta og provisjón upp á sethúsa lán o.a. Í 2012 var henda renta 119 mió. kr.

Um ynski er at finna neyvari tøl yvir fleiri ár, ber til at fara inn á hagtalsgrunninum og velja slag av samanseting av hagtølum undir gjaldsjavni.