Hetta kunnu foreldur gera fyri at fyribyrgja, at børn koma illa fyri á netinum

Børn eru sera virkin á netinum. Møguleikarnir eru nógvir, tey samskifta sínamillum á ymsum pallum, spæla saman og eru saman, sum vinir á netinum. Har er undirhald, tey hyggja at myndum, filmsbrotum, fáa tíðindi um, hvat hendir í verðini og mangt, mangt annað. Lukkutíð fylla góðu løturnar mest hjá teimum flestu, hóast vit vita, at vandi er fyri happing og øðrum keðiligum tilburðum. Vit vita eisini, at tað kemur fyri, at børn eru fyri ágangi, eisini álvarsomum ágangi.

Serliga er vandi á ferð, um barnið samskiftir við onkran, sum tey ikki kenna. Tíverri eru fólk ikki altíð tey, tey siga seg vera. Tey kunnu hava stovnað sær ein falskan vanga fyri at tekkjast einum yngri vinaskara, og tey kunnu látast at vera ein ungur tannáringur, hóast tey eru komin væl til árs.

Ungir tannáringar eru í størst vanda fyri at verða lokkaðir ella groomaðir av kynsmisnýtarum, sum manipulera og práta tey upp í lag, so teir vinna teirra álit og trúna. Grooming merkir, at ein vaksin søkir samband við børn á netinum, við tí endamáli at skaffa sær sjálvum kynsliga nøktan.

Sum foreldur hevur tú ein fyribyrgjandi leiklut:

• Lat barn títt vita, at tað altíð kann koma til tín við trupulleikum. Eisini um tað hevur gjørt okkurt ‘býtt’
• Tryggja tær, at barnið kennir øll sambondini, sum tað hevur á ymsu pallunum
• Lær barn títt at steingja fyri ódámligum persónum og boða frá
• Ger avtalur við barnið, áðrenn tað fær egnan vanga á sosialum miðlum
• Bið barn títt koma til tín, um klandur ella ótryggleiki koma uppí
• Vís áhuga fyri talgilda heiminum, sum tey ferðast í, og spyr regluliga hvønn tey spæla ella samskifta við

BOÐA POLITINUM FRÁ

Hevur barn títt verið fyri kynsligum ágangi ella blúnisbroti, eiga tit at boða politinum frá.

Tað er neyðugt við prógvum, um brotsmaðurin skal verða funnin, so goym kjatt-samrøður, sms, myndir og líknandi frá áganginum, eisini brúkaranavn og neyvt nær hendingin fór fram.

Góðar heimasíður til foreldur at kunna seg nærri, fáa meira vitan og fleiri góð ráð

Den sikre side – Fá vitan um, hvat barn títt kann møta online – og góð ráð um, hvussu tú hjálpir barni tínum at ferðast trygt á netinum.
https://sikreside.dk/ 

SLETDET Rådgivningen - Ókeypis ráðgeving í trúnaði um ódámligar hendingar á netinum og talgildan ágang
https://sletdet.redbarnet.dk 

SSP – Ferðast á netinum:
https://ssp.fo/ferdast-a-netinum/ 

SSP – Etikkur á netinum – barnaútvarp:
https://ssp.fo/etikkur-a-netinum/ 

Red Barnet – Góð ráð til foreldur
https://redbarnet.dk/foraeldre 

Red Barnet – Um at vera tryggur á netinum
https://redbarnet.dk/skole/sikker-paa-nettet/