Janus Rein: Eitt felag skal reka allar tunlarnar

Uttanflokkatingmaðurin, Janus Rein, hevur lagt fram tingmál um at stovna Tunnilsfelag Føroya, sum hevur til endamál at eiga og reka allar tunlar í Føroyum, bæði verandi og komandi, eins og omansjóvartunlar og undirsjóvartunlar. Politiska skipanin má leggja soleiðis til rættis, at tá ið Smyril er uppslitin um 20 - 25 ár, má tað verða koyrandi til Suðuroyar, eins og koyrandi undir Skálafjørð og Tangafjørð.

Nógv orka og nógvur peningur er brúktir upp á at gera berghol og tunlar, bæði omansjóvar tunlar og undirsjóvartunlar. Alt hetta arbeiðið og øll hesi hol inn í fjøllini hava í dag sjálvsagt eitt ovurhonds stórt virði, ið kann kapitaliserast í eitt felag. Eginognin hjá einum slíkum felag, ið eigur og rekur allar tunlar í Føroyum, verður tá ómetaliga stór. Eitt tílíkt felag fer uttan stórvegis hóvasták at megna at skaffa sær bíliga fígging til at byggja næstu tunlarnar við at brúka alla sína eginogn sum veð­seting. Víst verður á, at Vágatunnilin og Norðoyatunnilin í dag eru fíggjaðir úr Íleggingar­grunninum fyri 3,5% rentu, sigur Janus Rein, m.a. í við­merkingunum til uppskotið. Janus Rein mælir til, at gjaldið fyri at koyra í gjøgnum tunlarnar verður ásett eftir longdini á tunlunum. Verður tunnilsgjaldið ásett til 1 krónu fyri hvønn tunnilskilometur verður árligi umsetningurin í verðandi tunilsferðslu umleið 32,5 mío. krónur. ??tbyggingin av samferðslukervinum í Føroyum er ikki liðug fyrrenn koyrandi er til Suðuroyar, sigur Janus Rein í uppskotinum, sum fær 1. viðgerð á tingfundi týsdagin 6. august saman við øðrum tunnilsuppskotum.

Uppskot

til

samtyktar

Løgtingið heitir á landsstýrið umat fyrireika og leggja lógaruppskot fyri Løgtingið um at

stovna ???Tunnilsfelag Føroya??? viðtí endamáli at eiga og reka allar tunlar í Føroyum umframt

bygging av nýggjum tunlum,íroknað undirsjóvartunlar.

Viðmerkingar

Endamálið við uppskotinum er atstovna eitt tunnilsfelag, sum skal eiga og reka allar tunlar í

Føroyum, bæði verandi og komandi,og bæði omansjóvartunlar og undirsjóvartunlar.

Politiska skipanin má leggjasoleiðis til rættis, at tá ið Smyril er uppslitin um 20 - 25 ár, má

tað vera koyrandi til Suðuroyar,eins og koyrandi undir Skálafjørð og Tangafjørð.

Føroyar hava nú í eitt mannaminnibrúkt nógva orku og nógvan pening upp á at gera berghol

og tunlar. Tað veri segomansjóvartunlar og undirsjóvartunlar. Hetta fyri at styrkja um

samferðslukervið.

Alt hetta arbeiðið og øll hesihol inn í fjøllini hava í dag sjálvsagt eitt ovurhonds stórt virði, ið

kann kapitaliserast í eitt felag.Eginognin í einum tílíkum felag, ið eigur og rekur allar tunlar í

Føroyum, verður tá ómetaligastór. Eitt tílíkt felag fer uttan stórvegis hóvasták at megna at

skaffa sær bíliga fígging til at byggjanæstu tunlarnar við at brúka alla sína eginogn sum

veðseting. Víst verður á, atVágatunnilin og Norðoyatunnilin í dag eru fíggjaðir úr

Íleggingargrunninum fyri 3,5%rentu.

Tankin líkist í stuttum hesum:Ímynda tær, at tú eigur 10-15 sethús, ið øll eru niðurgoldin, og

at tú nú ynskir at byggja tærtvey-trý nýggj sethús afturat. Við at leggja upprunaligu 10-15

sethúsini í eitt og sama felag,gerst eginognin rættiliga stór. Møguleikin hjá tær at fáa fulla og

bíliga fígging til ætlaðutvey-trý nýggju húsini er tá rættiliga sannlíkur og líka til. Allarhelst

til lægstu rentu eisini.

Politiska skipanin eigur atspyrja seg sjálva, um tað er rætt at gera mun á omansjóvartunlum

og undirsjóvartunlum, og um taðikki eigur at verða goldið fyri at koyra ígjøgnum

omansjóvartunlar eins og fyri atkoyra ígjøgnum undirsjóvartunlar. Verður goldið fyri at

koyra í gjøgnum allar tunlar,eins og at verandi fíggjarlógarjáttan til Landsverk flytur við yvir

í tunnilsfelagið sumstuðulsjáttan, kann verða koyrandi gjøgnum tunlarnar fyri lítlan kostnað.

Hvørja ferð, ein keypir bil íFøroyum, eigur ein kubbi til tunlar at fylgja við, sum so telur

niður hvørja ferð, vit koyraígjøgnum ein tunnil. Ymsir møguleikar eru, hvussu

kostnaðarásetingin kann ellaeigur at verða gjørd. Ein møguleiki er, at tað kostar eitt ávíst

oyratal pr. kilometur at koyraígjøgnum ein tunnil. Hetta kann tó møguliga gerast ov

kostnaðarmikið, um koyrt verðurgjøgnum fleiri tunlar, til dømis av Viðareiði til Sumbiar. Tí

kundi ein onnurkostnaðarsamanseting verið, at vit guldu eitt ávíst krónutal, um vit brúktu

tunnilsnetið sum heild ein dag.Tvs. at so guldu vit t.d. fyri fyrsta tunnilin, og so fór ikki meiri

av kubbanum tann dagin.

Ein blandingsloysn kann eisinihugsast og er helst mest áhugaverd; tvs. XX oyru pr. km, tó

maks. fyri YY km pr. dag. Viðhesi loysn kemur brúkarin at rinda eina ávísa upphædd pr.

tunnils kilometur, men tó so, ateitt loft verður sett á soleiðis, at brúkarin ikki rindar fyri

meira enn eitt ávíst tunnilskilometratal pr. dag. Henda skipan er bæði til fyrimuns fyri tey,

sum koyra fáar og nógvar tunnilskilometrar.

Til upplýsingar og metingar erviðløgd ein inntøkumeting, bygd á hagtøl og ein kostnað á

1,00 krónu pr. tunnils kilometur.

Tað finnast ikki so nógv hagtølyvir, hvussu ferðslumynstrið í samferðslukervinum er, men

vísast kann á, at ein kanningherfyri vísti á, hvar gjøldini til ávíkavist Vága- og

Norðoyatunnilin koma frá.Vágafólk gjalda 24% av Vágatunlinum, meðan fólk úr Streymoy

gjalda 54%, og restin avføroyingunum rindar so restina 22%. Viðvíkjandi Norðoyatunlinum

eru tølini ávíkavist 35%norðoyingar, 33% streymoyingar og restin 32%.

Víðari skal eisini vísast á, attað verður koyrt fitt meira ígjøgnum tunlar til miðstaðarøkið í

arbeiðsørindum enn úrmiðstaðarøkinum. Hesi fólk fáa tá part av tunnilsgjaldinum

afturgoldið gjøgnumferðastuðulin; tað broytir so aftur eitt sindur uppá, hvussu

gjaldsmynstrið endaliga verðursamansett.

Vit eru ikki liðug at útbyggjasamferðslukervið, fyrrenn tað er koyrandi til Suðuroyar.

Viðlagt skjal: Hagtøl oginntøkumøguleikar fyri tunlar í Føroyum

ÁLøgtingi, 1. august 2013

JanusRein