2023-01-19 13:53 
Jóanis Albert Nielsen
Jóanis Albert Nielsen
Brúkaraprístalið vísir prísgongdina á vørum og tænastum, sum eru partur av nýtsluni hjá húsarhaldunum í Føroyum. Nýggjasta uppgerðin er fyri november mánað 2022.
![[object Object]](https://cdn-ac.knassar.fo/media/2023/01/19/gallery-thumbnail/1674136482nlsr0v6smb.png)
Príshækking rakt allar høvuðsbólkarnar
Brúkaraprístalið er yvirskipað sett saman av 12 vøru- og tænastubólkum. Prísvøkstur er í øllum høvuðsbólkum í 2022. Árligi vøksturin í brúkaraprístalinum á 10,1% er størsti vøkstur í brúkaraprístalinum í 40 ár. Árligi vøksturin í august var 8,8%.
Brúkaraprístalið skift á 12 høvuðsbólkar
nov 2021 – nov 2022
| november | munur | |||
|---|---|---|---|---|
| 2021 | 2022 | vísital | % | |
| Brúkaraprístalið | 125,8 | 138,5 | 12,7 | 10,1 |
| Matur og drykkjuvørur | 133,6 | 151,3 | 17,8 | 13,3 |
| Rúsdrekka og tubbak | 153,1 | 156,5 | 3,4 | 2,2 |
| Klædnavørur og fótbúnaður | 102,8 | 107,4 | 4,6 | 4,5 |
| Býli | 120,3 | 142,2 | 22,0 | 18,3 |
| Húsbúnaður og húsarhaldsútgerð | 93,8 | 105,6 | 11,8 | 12,6 |
| Heilsa | 123,8 | 125,3 | 1,5 | 1,2 |
| Flutningur | 144,8 | 160,3 | 15,5 | 10,7 |
| Samskifti | 78,2 | 89,1 | 10,9 | 13,9 |
| Frítíð og mentan | 112,8 | 119,3 | 6,5 | 5,7 |
| Útbúgving | 119,0 | 123,2 | 4,2 | 3,5 |
| Hotel og matveitarar | 160,5 | 164,2 | 3,7 | 2,3 |
| Ymiskar vørur og tænastur | 146,0 | 149,9 | 3,9 | 2,7 |
Prísirnir á mati og drykkjuvørum hækkaðir góð 13%
Matur og drykkjuvørur telja mest í samlaðu nýtsluni hjá einum miðal føroyskum húsarhaldi. Prísvøksturin á mati og drykkjuvørum á 13,3% hevur havt størst ávirkan á brúkaraprístalið seinasta árið. Tað er ein vøkstur á næstan fýra prosent síðani uppgerðina av prístalinum í august í 2022.
Verður hugt nærri at, hvørjar mat- og drykkjuvørur, ið serliga hava verið fyri prísvøkstri í 2022, sæst, at prísirnir á oljum og fitievnum, sum smør og margarin, eru hækkaðir við 30%. Kjøt er vorðið 17% dýrari hjá húsarhaldunum at keypa. Afturat hesum vørum er eisini stórur prísvøkstur at síggja á kornvørum og breyði umframt mjólkarvørum. Kaffi, te og kakao er dýrkað sløk 20%.
Vísital og prísbroyting á mati og drykkjuvørum
nov 2021 – nov 2022
Allir matvørubólkar eru vorðnir dýrari seinasta árið, men prísirnir á sukri og góðgæti eru bert hækkaðir 5%, sum er ein munandi lakari príshækkan. Seinasta árið hevur tað sostatt verið minni dýrt hjá húsarhaldinum at keypa sær góðgæti og sodavatn í mun til aðrar matvørur.
Brennievni at hita býli størstan árligan prísvøkstur
Prísirnir á nýtsluni hjá húsarhaldunum til býli eru hækkaðir góð 18% frá november 2021 til november 2022. Prísvøksturin var tó størri í uppgerðini í mai 2022. Tað er serliga húsaleigan og brennievni til at hita býli, ið ávirka vøru- og tænastubólkin 'býli'. Stóru príshækkingarnar á brenniolju, sum byrjaðu í 2021, ávirka framvegis prísgongdina.
Í uppgerðini fyri november sæst, at tað er vorðið dýrari at læna pening til húsalán. Tað er fyrstu ferð í meira enn tíggju ár, at vísitalið fyri rentuútreiðslur veksur. Prísurin á streymi hevur verið óbroyttur seinasta árið.
Vísital og prísbroyting fyri býli
nov 2021 – nov 2022
Prísgongdin í Føroyum líkist gongdini í øðrum londum
Í november var árligi prísvøksturin í Danmark 8,9% og nakað lakari enn prísvøksturin í Føroyum. Prísvøksturin í Íslandi og Finnlandi var ávikavist 9,3% og 9,1%. Prísvøksturin í Svøríki og fyri ES-londini var nakað størri ávikavíst 11,5% og 11,1%. Í hesi samanberingini skal hædd takast fyri, at brúkaraprístalið fyri ES-londini er gjørt við støði í evropeiska harmoniseraða brúkaraindeksinum HICP, sum merkir, at prísbroytingar fyri húsaleigu ikki eru við. Noreg hevði ein prísvøkstur á 6,5%, sum er nakað minni enn hjá hinum Norðurlondunum og Evropa annars.
Brúkaraprístalið í Føroyum vaks frá august til november í 2022 1,9% samanborið við 1,7% frá mai til august. Í Danmark, Noregi og Íslandi var vøksturin í brúkaraprístalinum hinvegin størri frá mai til august 2022 enn frá august til november 2022.