Plantuplankton

Kanningar á Havstovuni hava víst eitt sera týðiligt samband millum gróðurin av plantuplankton og vøkstur og nøgdir av teimum hægri liðunum í føðinetinum á Landgrunninum. Bæði tey góðu og tey minni góðu gróðrarárini síggjast aftur, bæði í tilgongd av fiski og í føði til fisk og sjófugl.

Havstovan leggur tí stóran dent á at fylgja við gróðrinum av plantuplankton og at skilja tey ógvisligu sveiggini, sum eru. Á hvørjum ári verða gjørdir kanningartúrar við rannsóknarskipinum, bæði um várið, tá gróðurin tekur seg upp, og á sumri. Eisini hevur Havstovan samstarv við Lívfiskastøðina í Skopun, haðani sjógvur fæst til kanningar hvørja viku. Hesin sjógvurin verður pumpaður úr Skopunarfirði og hann umboðar væl tær innaru landgrunsleiðirnar. Havstovan leggur úrslit frá hesum kanningunum á hesa heimasíðuna, so hvørt tey eru tøk.

Nøgdir av plantuplankton í sjónum, ið er pumpaður inn á Lívfiskastøðina í Skopun seinastu árini, eitt gott ár og eitt vánaligt ár.

Ógvuliga ymiskt er frá einum ári til annað, nær gróðurin á Landgrunninum byrjar. Mest vanligt er, at hann byrjar tíðliga í mai mánaða, men summi ár kemur hann tó longu í apríl og einstøk ár ikki fyrr í juni. Eisini er ójavnt, hvussu nógvur gróður er tey ymisku sumrini (myndin omanfyri).

Um várið er vanliga mest av ymiskum sløgum av kisilalgum, oftast av slektunum Thalassiosira, Chaetoceros og Rhizisolenia. Hetta eru stórar algur, sum hanga saman í ketum.

Summi ár taka smærri sløg av plantuplankton yvir, tá líður út á summarið. Eitt nú kann flagellaturin Phaeocystis pouchetii finnast í nokkso stórum nøgdum summi ár. Tað serliga við hesum slagnum er, at tað livir í felag í smáum gelé-klumpum, og tá nógv er til av hesum slagnum, sæst tað sum hvít skúm á sjónum.

Vísital fyri gróður á innaru landgrunsleiðunum síðani 1990.

Havstovan ger á hvørjum ári eitt vísital fyri tann samlaða gróðurin á Landgrunninum, frá á vári til seint í juni. Hetta vísir, at sera ójavnt er, hvussu nógv plantuplankton veksur á Landgrunninum frá ári til annað. Mátingar síðan 1990 hava víst, at tey bestu árini (2000, 2001 og 2017) hevur gróðurin verið umleið 5 ferðir størri enn tey vánaligastu árini (fyrst í 1990-unum, 2002 og 2013, Myndin omanfyri).