Gevið gætur: Mátiútgerð norðanfyri

Amerikanska granskingarskipið Neil Armstrong setir í løtuni (21.-26. august, 2024)  níggju havfrøðiligar fortoyningar á botn norður av Íslandsrygginum (Mynd 1). Henda útgerð røkkur upp á 100 metra dýpi, og tískil er týdningarmikið, at fiskifør geva sær far um hana.

Mynd 1. Staðsetingin av nýggju útgerðini, sum víst í skipanini hjá Sørfartsstyrelsen, sí leinkju niðanfyri.

Hesar fortoyningar standa tískil sum eitt “stik” frá botni og upp á 100 m dýpi, norður av Íslandsrygginum, sum víst í Mynd 2.

Mynd 2. “Stikið” við fortoyningum (bláar strikur, bert 8 av 10 vístar), sum gongur frá Íslandsrygginum (til vinstru) og í ein Landnyrðing inn í Norskahavið. Litirnir vísa hita, har reytt er lýggjur Atlantssjógvur, sum rekur norður móti Arktis, og lillafarva er ísakaldi sjógvurin, sum ferðast suður móti Bankarennuni. Svørtu linjurnar vísa evinsvektina á sjónum (minus 1000; tvs at 28.03 merkir 1028.03 kg/m³, osfr).

Vegna vanda fyri at trol kunnu fløkjast upp í útgerðina, verða knattstøðurnar vístar á almenna sjókortinum hja Søfartsstyrelsen og á skipanini Fishfact, sum nógvir skiparar brúka. Vit mæla til, at fiskiskip vísa varsemi í hesum økinum, sum er nær við íslendska markið (Mynd 1 og Talva 1).

Talva 1. Knattstøðurnar hjá fortoyningunum.

Fortoyningarnar eru línur, strektar millum tungt søkk á botni, og eitt flot á 100 m dýpi. Vísindalig útgerð ferðast upp og niður eftir hesum línum tvær ferðir um dagin. Nærri lýsing av fortoyningunum sæst á myndunum

Tær sunnastu 8 fortøyingarnar, UFO 1-8, eru eins og bygdar soleiðis. (Woods Hole Oceanographic Institution)

Fortøying UFO 9 er bygd soleiðis (Universitetið í Bergen)

Fortøying UFO 10 er bygd soleiðis (Havstovan)

Mátingarnar eru partur av stórari verkætlan (UFO), hvørs endamál er at staðfesta, hvaðani ísakaldi sjógvurin, sum floymir vestur úr Bankarennuni, stavar. Hetta rák er partur av stóra termohalina rákinum (Havsin Kalda Hjarta), sum m.a. viðvirkar til, at vit hava eitt lutfalsliga lýtt verðurlag í Føroyum. Seinastu árini hava vit í miðlum javnan hoyrt um óttan fyri, at hetta hjarta kann vikna, og at miðalhitin um okkara leiðir fer at lækka. Nýggju mátingarnar, sum eftir ætlan skulu standa úti í eitt ár (august 2024 til august 2025), fara at verða grundarlag fyri neyvari greining av hesum torskilda, men týdningarmikla, spurningi. Talan er um samstarv millum amerikanska granskingarstovnin Woods Hole Oceanographic Institution, Havstovuna í Føroyum og Universitetið í Bergen, Noregi.

Okkara granskingarskip, Jákup Sverri siglir eisini norður við eini fortoyning (UFO 10) í komandi viku, sum tó verður sett so mikið djúpt, at vandi ikki er fyri samanrenning við trol.